Naast praktische drempels kunnen ook culturele drempels ervoor zorgen dat sommige kinderen en jongeren de stap naar jullie activiteiten niet zetten of afhaken. Denk samen eens na: welke aanpassingen willen we doen om toegankelijker te worden en welke niet? Weet dat heel wat aanpassingen ook op de lange termijn voordelen opleveren, naar een bredere groep dan enkel vluchtelingen. Maar blijf trouw aan de essentie van wat jullie willen doen.

Denkoefening

Start met een denkoefening met de groep:

• Welke dingen in jouw jeugdwerking kunnen ervoor zorgen dat jonge vluchtelingen niet komen of snel afhaken?
• Wat denk je te kunnen en willen aanpassen om je werking toegankelijker te maken voor hen en wat zeker niet?

​Er bestaan geen goede of foute antwoorden op deze vragen. Het is goed om te beseffen dat veel aanpassingen ook nuttig kunnen zijn voor jongeren die niet gevlucht zijn, maar wel uit een andere cultuur of achtergrond komen. Maar het is minstens even belangrijk dat jullie je als groep goed voelen bij eventuele gekozen veranderingen.

Aandachtspunten

Vluchtelingenkinderen kiezen voor jouw werking, omdat ze genieten van de activiteiten die jullie organiseren. Je moet je activiteitenkalender dus zeker niet helemaal omgooien. Toch zijn er een aantal zaken waar je op kan letten.

• Als tijdens je activiteiten en op kamp jongens en meisjes gemengd worden, zorg er dan voor dat je dit op voorhand duidelijk maakt. Dit is niet in alle culturen vanzelfsprekend, vooral niet wanneer het over wassen en slapen gaat. Het inlichten van de ouders/begeleiders en hen geruststellen dat er steeds toezicht is, blijkt meestal voldoende.
• Vraag aan de kinderen en hun ouders/begeleiders of ze speciale wensen hebben in verband met het eten. Zo eten moslimkinderen bijvoorbeeld geen varkensvlees. Praktisch is het niet altijd haalbaar om te zorgen voor bijvoorbeeld halal vlees, maar zorg dan bijvoorbeeld voor een vegetarisch alternatief.
• Na de vergadering drinken veel jongeren graag samen een pintje. Of meerdere pintjes. Zelden zullen ze andere jongeren ertoe verplichten mee te drinken, maar de groepsdruk kan hoog zijn. Als het dan steeds Mohamed is die omwille van zijn geloof de enige is die niet mee kan drinken, zal hij zich al snel een buitenstaander voelen. Geef jongeren die om welke reden ook met bepaalde dingen niet mee wensen te doen steeds het gevoel dat ze er zo ook bij horen. Dat ze erbij horen om wie ze zijn en niet om het aantal pinten dat ze bijvoorbeeld kunnen drinken.
• Hou er ook rekening mee dat een uniform raar kan overkomen bij mensen die nieuw zijn in ons land. Vluchtelingen hebben vaak geen al te beste ervaringen met uniformen. Soldaten dragen ze, politie draagt ze,… Anderzijds kan je met een uniform ook een ‘wij’-gevoel creëren. Het zorgt voor verbondenheid en als je al een andere taal spreekt en een andere afkomst hebt, voel je je misschien wel verbonden door het dragen van hetzelfde uniform. Praat vooral met de jongeren: voelen ze zich goed bij het dragen van een uniform? Hebben ze genoeg financiële middelen om het te betalen? Je kan bijvoorbeeld enkel bepaalde delen van het uniform verplichten. Zo wordt het minder duur.
• Een vlaggengroet, kreten, formatie… het hoort er allemaal bij! Het zorgt er echter wel voor dat de jeugdbeweging militaristisch kan overkomen. Leg aan de kinderen en jongeren goed uit waarom jullie dat doen en wat het eigenlijk betekent. Het zal geen grote valkuil zijn, maar het is goed te weten dat het gewoontes zijn die voor mensen die niet in Vlaamse jeugdwerk thuis zijn, raar kunnen overkomen.
• Hou rekening met de achtergrond van kinderen. Zo speel je beter geen oorlogsspelletjes als je weet dat een bepaald kind een oorlog van zeer dichtbij heeft meegemaakt. Spelletjes waarbij de bom ontploft (‘tik tak boem’) speel je beter niet.
• Spelen met eten is zeker niet vanzelfsprekend voor vluchtelingenkinderen. Voor velen is het onbegrijpelijk dat wij dat doen. Hetzelfde met waterballonnen: voor sommige nieuwkomers voelt dit echt aan als verspilling.
• Wanneer je een dag plant waarop je tijdens je spel gigantisch vuil zal worden, bereid hen er dan op voor.

Conclusie

Onthoud vooral dat gewoontes die voor de ene vanzelfsprekend zijn, dat niet altijd zijn voor de andere. Door met elkaar te praten en elkaar uitleg te geven, kom je heel wat te weten over hoe en waarom iemand iets op een bepaalde manier doet. Je leert op die manier ook heel wat over hun cultuur, wat heel verrijkend is!